Medicijntesten in Afrika worden niet altijd uitgevoerd volgens ethische richtlijnen, waardoor proefpersonen blootgesteld worden aan gezondheidsrisico’s en mensenrechten schendingen. Dit is de conclusie van een rapport dat Wemos vandaag uitbrengt. Wemos pleit er daarom onder andere voor dat het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) strengere controles uitvoert op onethisch uitgevoerde medicijntesten en transparant is over wat zij doet om te garanderen dat medicijntesten ethisch uitgevoerd worden.
Het rapport is een samenvatting van vier landenrapporten (Egypte, Zuid Afrika, Zimbabwe en Kenia) over klinisch geneesmiddelenonderzoek in Afrika die Wemos eerder met andere organisaties heeft uitgebracht. Vorig jaar – naar aanleiding van het Egypte-rapport – spande een farmaceutisch bedrijf via een proefpersoon in Egypte een rechtszaak aan tegen onze partnerorganisatie Public Eye. Hieruit blijkt dat de industrie niet schroomt om kritisch onderzoek van maatschappelijke organisaties onderuit te halen. Dergelijk onderzoek is echter cruciaal om proefpersonen – die vaak al kwetsbaar zijn – te beschermen en misstanden in klinisch onderzoek aan de kaak te stellen.
In strijd met Verklaring van Helsinki
Ondanks verschillen tussen de vier landen op het gebied van regelgeving omtrent klinisch onderzoek, veelvoorkomende ziekten, instanties en autoriteiten, zijn er ook duidelijke overeenkomsten die resulteren in systemische problemen. Proefpersonen zijn zich niet altijd bewust van het feit dat ze deelnemen aan een test, omdat onderzoekers hierover niet altijd transparant zijn. Verder doen veel proefpersonen mee aan een test omdat dat de enige manier is om een behandeling te krijgen, vanwege beperkte toegang tot zorg. Hierdoor is er vaak geen sprake van vrijwillige informed consent, wat in strijd is met ethische richtlijnen zoals de Verklaring van Helsinki. Ook is het voor proefpersonen zeer lastig compensatie te krijgen wanneer ze vanwege een test fysiek letsel hebben opgelopen.
Wemos vindt dat er beter toezicht moet komen op medicijntesten die uitgevoerd zijn in lage- en middeninkomenslanden. Wemos pleit er voor dat er meer controles plaatsvinden door EMA in lage- en middeninkomenslanden. Daarnaast pleiten we voor transparantie van de onderzoeksrapporten door deze openbaar te maken, waar ook het Europees Parlement in april voor heeft gepleit.
Lees hier het rapport ‘Clinical trials in Africa’
Lees ook het nieuwe OneWorld-artikel over medicijntesten in Kenya
