“Deze rechtszaak is enorm belangrijk. Nog nooit eerder heeft een zorgverzekeraar in Nederland een rechtszaak tegen een farmaceut aangespannen vanwege het onterecht vasthouden aan een patent.” Dit stelt global health advocate Ella Weggen in een uitzending van EenVandaag over de uitspraak van de rechtszaak Menzis versus AstraZeneca, die naar verwachting op 24 juni [red. update augustus 2020: zie verder in de tekst] plaatsvindt.
Zorgverzekeraar Menzis klaagde de farmaceut aan omdat het bedrijf volgens hen twee jaar lang een te hoge prijs vroeg voor het antipsychoticum Seroquel, door te lang vast te houden aan een patent. Menzis eiste 4,2 miljoen euro terug via de rechter voor de te hoge prijs. Het patent op Seroquel was geldig tot 2012. Gedurende een patentperiode mag de farmaceut de prijs van het medicijn zelf bepalen. AstraZeneca deed echter aan zogeheten ‘evergreening’ door een ‘nieuwe’ variant van het medicijn te maken (met een vertraagde afgifte) en hierop opnieuw patent aan te vragen (alsof het een totaal nieuw medicijn was). En zo kon het bedrijf exclusiviteit en lucratieve inkomsten rekken.
Ella Weggen: ‘Het nieuwe middel heeft vertraagde afgifte, waardoor het minder vaak genomen hoeft te worden. Dat is natuurlijk prettiger voor sommige patiënten, maar is geen echte innovatie waarmee we een bedrijf een enorme verlenging van een monopoliepositie hoeven te geven. Bovendien heeft de rechter al in eerdere rechtszaken geoordeeld dat het niets nieuws was en is het patent in 2012 in Engeland en uiteindelijk in 2014 ook in Nederland ongeldig verklaard.’
‘Het is van belang dat de overheid deze sector goed reguleert’
Hoewel de farmaceutische sector enorm bijdraagt aan medicijnontwikkeling, is het ook bekend dat de meest innovatieve medicijnen vaak met behulp van publiek geld worden gemaakt, bijvoorbeeld aan een universiteit. Ella: ‘Hoewel ik er van overtuigd ben dat de meeste mensen die er werken dat oprecht doen vanwege het belang van medicijnen, blijft de farmaceutische sector een private actor in een publieke sector. Voor bedrijven staat winst voorop. Het is daarom van belang dat de overheid deze sector goed reguleert.’
Ella Weggen: ‘Farmaceutische bedrijven hebben een maatschappelijk (en juridisch afdwingbare) zorgplicht. Het is heel goed dat de rechter zich hierover uitspreekt. Maar uiteindelijk bepaalt de overheid wet- en regelgeving. Wemos wil dat de overheid transparantie eist over de kostenopbouw van een medicijn, helemaal als we een bedrijf een monopolie-positie verlenen. Want op dit moment is de prijsopbouw van een medicijn niet transparant. We hopen dat de overheid maatregelen neemt, zodat we tot eerlijkere prijzen kunnen komen.’
Bekijk de uitzending en het artikel op EenVandaag:
