Samen met partners hebben we de noodzaak om te investeren in zorgpersoneel in Malawi en Oeganda op de nationale en internationale agenda gezet.
Malawi en Oeganda kampen met een urgent tekort aan gezondheidswerkers. Ten tijde van onze analyses had Malawi slechts 0,5 geschoolde zorgmedewerker per 1.000 mensen en Oeganda slechts 1. Dit komt niet in de buurt van het door de WHO aanbevolen aantal van 4,45 per 1.000 mensen. De belangrijkste oorzaak van dit tekort is een gebrek aan financiële middelen om zorgpersoneel in dienst te nemen. Een groot deel van het zorgbudget van de twee landen komt van ontwikkelingspartners. Volgens de laatste gegevens (2022) is dit 65% in Malawi en 40% in Oeganda. Dit geld kan meestal niet worden gebruikt om de salarissen van zorgpersoneel te betalen. In Oeganda ontstaat hierdoor de vreemde paradox dat er een grote groep gediplomeerde zorgmedewerkers is, maar dat zij werkloos zijn – waardoor sommigen op zoek gaan naar betere kansen in het buitenland of in andere sectoren.
Het zou het beste zijn als Malawi en Oeganda zelf hun zorgbudget voldoende konden verhogen om personeel in dienst te nemen. Dat gaat ze echter op korte of zelfs middellange termijn niet lukken. Zij blijven daardoor de komende jaren afhankelijk van externe financiering. Om de gezondheid te verbeteren, moeten ontwikkelingspartners en donoren ook steun bieden voor de werving en het betalen van de salarissen van zorgpersoneel. Daarvoor moet de financiering voorspelbaar zijn – zodat landen vooruit kunnen plannen – en tevens flexibeler – zodat landen het geld kunnen gebruiken om veel meer zorgpersoneel aan te nemen.
Op de langere termijn zijn er hervormingen nodig waardoor lage- en middeninkomenslanden minder afhankelijk worden van ontwikkelingsfondsen en meer eigen publieke middelen kunnen werven om hun zorgbudget te vergroten.
Met partners in Malawi en Oeganda publiceerden we twee landenrapporten over de financiering van zorgpersoneel (Rapport Malawi nov. 2018 en rapport Oeganda feb. 2020). De rapporten bevatten data waaruit blijkt dat beide landen een nijpend tekort aan zorgpersoneel hebben, voornamelijk door een gebrek aan financiering. Ze geven daarnaast aanbevelingen voor beleidsoplossingen op nationaal en op mondiaal niveau.
Onze partners hebben de rapporten en aanbevelingen gebruikt in gesprekken met hun overheid. Als Wemos hebben we de rapporten gebruikt ter onderbouwing van onze input voor het de nieuwe strategie van de Global Financing Facility in 2020. Dit multilaterale initiatief, gehost en ondersteund door de Wereldbank, is gericht op het bevorderen van de gezondheid en rechten van vrouwen, kinderen en jongeren in lage- en middeninkomenslanden, waaronder Malawi en Oeganda.
De nauwe samenwerking met partners in Malawi en Oeganda leidde tot wederzijdse versterking van kennis: het combineerde hun inzichten in de nationale situatie, actoren en kansen voor verandering met de kennis van Wemos over internationaal beleid en actoren.
In Malawi werd onze partner AMAMI uitgenodigd om de bevindingen van het rapport te presenteren aan het parlement en kreeg zo de kans om de nijpende situatie van de zorgpersoneel en mogelijke beleidsoplossingen uit te leggen. Onze Oegandese partner ACHEST besprak het rapport met het Oegandese parlement en liet de bevindingen valideren door het Oegandese ministerie van Volksgezondheid. Hun bijdrage wordt erkend in het Strategisch Plan 2020-2030 voor zorgpersoneel. En in een artikel over een universeel tekort aan zorgpersoneel verwees de Lancet naar ons rapport.
Dankzij de gezamenlijke internationale pleitbezorging die we als Wemos hebben geleid, wordt zorgpersoneel voor het eerst genoemd in de strategie van de Global Financing Facility 2021-2025, nadat het in eerdere versies ontbrak. Onze expert mondiale gezondheid, Myria Koutsoumpa, vertegenwoordigde het maatschappelijk middenveld in de technische werkgroep die heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de strategie. In november 2022 werd het ‘GFF HRH operational plan 2023–2025’ (operationeel plan voor zorgpersoneel) aangenomen, dat de bijdrage van Wemos expliciet erkent.
We zijn blij dat er nu meer aandacht is voor zorgpersoneel. In het jaarverslag 2022-2023 van de Global Financing Facility worden belangrijke resultaten in Oeganda belicht. Bijvoorbeeld een stijging van het aantal bevallingen waarbij een geschoolde zorgverlener aanwezig is (van 64% naar 79%) en een daling van moedersterfte (van 108 naar 68 sterfgevallen per 100.000 levendgeborenen).
Country report Malawi – Mind the funding gap: Who is paying the health workers?
Advocacy brief – Uganda’s human resources for health: paradoxes and dilemmas
Ontvang onze nieuwsbrief
